Als je een beginner bent in de wereld van edelstenen en mineralen, zou je prioriteit kunnen zijn om een basisverzameling te beginnen voordat je ingaat op de details. Sommige stenen zijn aan de buitenkant nou eenmaal erg mooi, zoals de manmade goudsteen, die we vrijwel allemaal wel kennen. Na verloop van tijd zul je merken dat sommige kristallen door mensen zijn gemaakt of aangepast en andere puur natuur zijn. Als je je kennis wilt uitbreiden en ook jezelf wilt informeren hoe je natuurlijk van aangepast en namaak wilt onderscheiden, hebben we een handige lijst gemaakt met voorbeelden met hoe je manmade, fake en synthetische stenen kunt herkennen. We zullen het eerst hebben over het onderscheid tussen manmade, fake en synthetisch.
Manmade stenen
Onder manmade stenen worden vaak stenen verstaan die door de mens zijn gemaakt, meestal zijn deze stenen van glas gemaakt, hebben ze een aura coating gekregen of zijn ze verhit om een diepere of andere kleur tevoorschijn te laten komen. Deze stenen zijn vaak nog wel erg populair ondanks dat ze zijn bewerkt. Vaak worden bepaalde stenen zoals citrienkwarts wel als echte citrien verkocht, terwijl het verhitte amethist is die de gele kleur veroorzaakt. Voorbeelden met uitleg en plaatjes hoe je deze stenen kunt herkennen staan hieronder beschreven.
Fake stenen
Fake of neppe (edel)stenen zijn vaak een bepaald soort makkelijk te bewerken steen die geverfd zijn en zo een andere uitstraling krijgen van de steen waarop ze moeten lijken. Ze zijn gemaakt om op een voor de fabrikant goedkope manier namaak te maken die als echt wordt verkocht. Een goed voorbeeld van fake stenen zijn de geverfde malachiet en blauwgekleurde howliet die wordt verkocht als goedkope turkoois, wat natuurlijk geen echte turkoois is. Wil je weten of je steen echt of nep is, dan zijn hier wat tips hoe je dit kunt checken:
Kan de kleur worden verwijderd: doe wat nagellakremover op een wattenstaafje en veeg dit op de steen. Als het wattenstaafje blauw of een andere kleur wordt, en de steen heeft nu een lichtere plek, dan heb je waarschijnlijk een steen die is geverfd.
Krassen op het kristal: als je over een kristal heen krast met een mes over een onopvallende plek, zou het gemakkelijk moeten krassen en zou je de echte kleur eronder moeten kunnen zien.
Hitte: bepaalde stenen die van plastic zijn gemaakt zullen smelten met aanraking van hitte. Je kunt dit testen door bijvoorbeeld de steen aan te raken met een hete naald.
Synthetische stenen
Een synthetische steen is een materiaal dat in een laboratorium is gemaakt, waar vrijwel alle chemische, optische en fysieke kenmerken van zijn natuurlijke minerale tegenhanger deelt. In sommige gevallen kunnen extra verbindingen in de stenen aanwezig zijn. Synthetische stenen worden sinds het einde van de 19e eeuw vervaardigd en hun productie wordt vaak gekenmerkt door een behoefte aan industriële toepassingen buiten de sieradenindustrie. Het eerste succes was de productie van synthetische robijn. Synthetische kristallen worden gebruikt in verschillende toepassingen zoals in de communicatie- en lasertechnologie en micro-elektronica, en worden natuurlijk ook in winkels verkocht. Een goed voorbeeld van een bekend synthetisch kristal is de zirkonia. Dit kristal heeft optische eigenschappen die dichter bij de kenmerken van diamant komen dan die van welk ander materiaal ook. Het is niet eenvoudig om met het menselijk oog het verschil te onderscheiden. Omdat het mogelijk is met dit kristal en andere kristallen om ze te verwarren met edelstenen die van nature voorkomen, zijn er strikte richtlijnen met betrekking tot hoe ze op de markt worden gebracht en verkocht.
Lijst met fake stenen en hoe deze te herkennen
Geverfde agaat
Geverfde agaat komt vaak voor in felle kleuren en is een steen die veel wordt verkocht. Het betreft gewone agaat die is geverfd.
Geverfde geodes
Deze kleurrijke geodes zijn vaak gewone kwarts of chalcedoon geodes die geverfd zijn aan de binnen- en buitenkant. Deze exemplaren worden vaak ook wel vaak verkocht als “druzy”.
Geverfde howliet – verkocht als turqueniet / turkoois
Howliet is een sterk absorberende steen die in elke gewenste kleur geverfd kan worden. Geverfde howliet wordt vaak verkocht met de naam turqueniet of als turkoois. Het verschil is makkelijk te herkennen aan dat deze exemplaren vaak met opvallend felle of diepe blauwe kleuren zijn geverfd, en de steen heeft een wat plastic achtige kleur, terwijl echte turkoois een wat meer doffere kleur heeft. Ook zijn de aderen van deze stenen vaak namaak, dit kun je makkelijk checken door met je vingernagel over de steen heen te gaan. Blijft je nagel achter een groef hangen, dan is deze echt. Glijd deze er makkelijk overheen, dan is de steen namaak. Howliet is tevens ook zachter dan turkoois, als je er met een mes gemakkelijk in turkoois kunt krassen is het namaak. Je kunt namaak ook herkennen door met een wattenstaafje met nagellak remover de kleur te verwijden. Als de steen breekt is hij ook wit van binnen. De prijs zegt vaak ook veel over of de steen namaak is of niet, bijna 90% van de markt bestaat uit opvallend goedkope namaak turkoois.
Namaak malachiet
Naast geverfde howliet wat verkocht wordt als echte turkoois, is malachiet ook één van de stenen die vaak als nep word verkocht. Het verschil tussen nep en echt is relatief makkelijk te zien. Ten eerste het gewicht, echte malachiet is door het hoge gehalte aan koper aan de zware kant terwijl namaak malachiet, vaak gemaakt van plastic of klei, een stuk lichter is. Ten tweede valt het al te zien aan het uiterlijk. Namaak malachiet zijn vaak geverfde materialen met een opvallend, te strak en hard geverfd patroon: hier worden vaak ook herhalende strepen of banden gebruikt omdat deze makkelijk te produceren zijn. Echte malachiet heeft een grote variëteit aan banden, patronen en cirkelvormige patronen. De kleurintensiteit van malachiet is vaak ook rustgevend, terwijl namaak een hard contrast heeft tussen de verschillende tinten groen die zijn gebruikt. Namaak malachiet wordt vaak ook als een stuk goedkoper verkocht dan echte malachiet.
Lijst met manmade stenen en hoe deze te herkennen
Prasioliet – groene amethist
Prasioliet, ook wel bekend als groene amethist of groene kwarts, is een lichtgroene vorm van kwarts. Er is een kleine hoeveelheid natuurlijk prasioliet beschikbaar, bijna al het prasioliet wordt geproduceerd door het verhitten van amethist. Natuurlijke prasioliet heeft een zeer licht, doorschijnend groen. Door de mens verhitte amethist wat als prasioliet wordt verkocht is meestal donkerder groen of meer gelig van kleur. Er zijn maar een beperkt aantal plaatsen op de wereld waar natuurlijke prasioliet wordt gevonden, dit kun je ook herkennen aan de prijs.
Aura kwartsen – steensoorten met een coating
Aura kwartsen hebben een interessant kleurenspel, wat soms een regenboog irisentie kan bevatten of metallic kan zijn, maar deze kleuren zijn niet natuurlijk. Deze steen, vaak een bergkristal, maar er kunnen ook andere steensoorten worden gebruikt, is namelijk aangepast door de mens. Aura kwartsen ontstaan wanneer bijvoorbeeld bergkristal in een vacuüm wordt oververhit en doordrenkt met bepaalde (edel)metalen. Dit kan goud, zilver, titanium, platina, ijzeroxide of andere metalen zijn. Dit edelmetaal condenseert op het oppervlak van het kristal en vormt een permanente verbinding met de steen.
Deze stenen zijn momenteel erg populair en zijn er in een grote diversiteit aan gebruikte steensoorten en kleuren. De kwaliteit van de coating kan soms ook erg verschillen.
Verhitte amethist, verkocht als echte citrien
Citrienkwarts is een door de mens gebrande amethist. Pure citrien meer is rokerig en helder van kleur. De kleurintensiteit van citrien kan variëren van licht tot oker geel. Citrienkwarts is te herkennen aan de hardere kleuren en de kwarts (bergkristal, wit van kleur) in de steen. Helaas wordt verhitte amethist vaak verkocht als echte citrien.
Goudsteen
Goudsteen is een synthetisch glas wat gemaakt is door de mens. Het is een glinsterend stuk waarin spikkels van koper of chroomoxide opgesloten zitten, waardoor het oppervlak van de steen fonkelt. De blauwe goudsteen staat bekend om zijn schoonheid, en toch wordt er beweerd dat blauwe goudsteen verschillende metafysische eigenschappen bevat.
Over goudsteen wordt gezegd dat een stel alchemistische monniken die goud probeerden te maken, de eerste mensen waren die goudsteen creëerden. Daarbij werden koperen krullen per ongeluk in een pot met gesmolten glas gestoten, waardoor de eerste goudsteen ontstond. Goudsteen wordt geproduceerd in verschillende kleuren, zoals groen, blauw en rood.
Lemonkwarts (Manmade)
Lemonkwarts wordt gemaakt door amethist, gele kwarts en ijzer samen te verhitten bij extreem hoge temperaturen. Dit verwarmingsproces geeft lemonkwarts zijn gele kleur.
Opaliet (Manmade)
Opaliet is één van de bekendste manmade stenen die er zijn. Het is een synthetisch glas wat gemaakt is door de mens. Het is een dynamisch, iriserend stuk glas wat meerdere kleuren kan bevatten.
